CÔNG AN TỈNH HẬU GIANG
Một số điểm mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật tố tụng hình sự
Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV đã tiến hành biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật này có hiệu lực thi hành ngày 01/12/2021. Một số điểm mới được sửa đổi, bổ sung như sau:
1. Nội dung sửa đổi liên quan đến bổ sung trách nhiệm “kiểm tra, xác minh sơ bộ” tố giác tin báo về tội phạm cho Công an xã
Luật đã sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 theo hướng bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với Công an xã (tương đương với trách nhiệm của Công an phường, thị trấn, Đồn Công an). Cụ thể, sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 như sau: “ Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền”. Đây là điểm mới so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp Công an xã đều phải tiếp nhận, kiểm tra, xác minh sơ bộ ban đầu rồi mới chuyển cho cơ quan điều tra có thẩm quyền, mà tùy từng trường hợp cụ thể Công an xã phải tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu rồi mới chuyển cho cơ quan điều tra có thẩm quyền hoặc phải báo cáo ngay bằng hình thức liên lạc nhanh nhất để cơ quan điều tra có thẩm quyền tiếp nhận nguồn tin, xử lý theo quy định.
Việc sửa đổi, bổ sung này phù hợp và đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới trên cơ sở lực lượng Công an xã đã được tổ chức chính quy (về chức danh, cơ cấu lực lượng, năng lực, trách nhiệm…) là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, đặc biệt tình hình dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp như hiện nay thì Công an xã càng có vai trò quan trọng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, cần phải xử lý ngay vụ việc tại địa bàn cơ sở. Do đó, việc bổ sung quy định nêu trên trong Bộ luật Tố tụng hình sự là cần thiết, đồng thời giải quyết khó khăn, vướng mắc cấp bách trong hoạt động điều tra hình sự do diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 từ địa bàn cấp cơ sở.
2. Nội dung sửa đổi để khắc phục những khó khăn, vướng mắc do tác động của tình hình dịch bệnh Covid-19
Nội dung này Luật đã bổ sung căn cứ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” vào khoản 1 Điều 148 để tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khoản 1 Điều 229 để tạm đình chỉ điều tra và khoản 1 Điều 247 để tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố. Nội dung cụ thể của từng khoản như sau:
- Bổ sung điểm c vào sau điểm b khoản 1 Điều 148 như sau:
“c) Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
- Bổ sung điểm d vào sau điểm c khoản 1 Điều 229 như sau:
“d) Khi không thể kết thúc điều tra vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh nhưng đã hết thời hạn điều tra.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
- Bổ sung điểm d vào sau điểm c khoản 1 Điều 247 như sau:
“d) Khi không thể tiến hành các hoạt động tố tụng để quyết định việc truy tố vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh nhưng đã hết thời hạn quyết định việc truy tố.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
Trước tình hình thiên tai lũ lụt nghiêm trọng xảy ra ở một số địa phương thời gian qua và diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 hiện nay, nhất là trong bối cảnh thực hiện triệt để việc giãn cách xã hội thì việc khởi tố, điều tra, truy tố nhiều vụ việc, vụ án hình sự gặp khó khăn, bị trì hoãn do không thể tiến hành được các hoạt động tố tụng, đồng thời nhiều vụ án đang gặp khó khăn, vướng mắc. Trong khi đó, khoản 1 Điều 148, khoản 1 Điều 229 và khoản 1 Điều 247 BLTTHS không có quy định cho phép tạm đình chỉ trong trường hợp “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”. Điều này dẫn đến nhiều vụ án, vụ việc không có cách giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. Vì thế việc sửa đổi, bổ sung những điều, khoản nêu trên đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm; tránh được việc để xảy ra oan, sai; bỏ lọt tội phạm, người phạm tội. Đồng thời, để đảm bảo việc áp dụng các căn cứ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” trong thực tiễn để tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, tạm đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố được chặt chẽ, thống nhất, tránh lạm dụng trong quá trình thực hiện thì Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự đã quy định giao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng các cơ quan khác có liên quan ban hành thông tư liên tịch để quy định chi tiết việc tạm đình chỉ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”. Theo đó Thông tư sẽ quy định khi nào thì áp dụng căn cứ để tạm đình chỉ “Vì lý do thiên tai” khi nào thì được áp dụng căn cứ tạm đình chỉ “Vì lý do dịch bệnh”. Bên cạnh đó cũng quy định trách nhiệm chặt chẽ của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng khi quyết định áp dụng căn cứ tạm đình chỉ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”./.
Luật đã sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 theo hướng bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với Công an xã (tương đương với trách nhiệm của Công an phường, thị trấn, Đồn Công an). Cụ thể, sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 146 như sau: “ Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền”. Đây là điểm mới so với Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp Công an xã đều phải tiếp nhận, kiểm tra, xác minh sơ bộ ban đầu rồi mới chuyển cho cơ quan điều tra có thẩm quyền, mà tùy từng trường hợp cụ thể Công an xã phải tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu rồi mới chuyển cho cơ quan điều tra có thẩm quyền hoặc phải báo cáo ngay bằng hình thức liên lạc nhanh nhất để cơ quan điều tra có thẩm quyền tiếp nhận nguồn tin, xử lý theo quy định.
Việc sửa đổi, bổ sung này phù hợp và đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới trên cơ sở lực lượng Công an xã đã được tổ chức chính quy (về chức danh, cơ cấu lực lượng, năng lực, trách nhiệm…) là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, đặc biệt tình hình dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp như hiện nay thì Công an xã càng có vai trò quan trọng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, cần phải xử lý ngay vụ việc tại địa bàn cơ sở. Do đó, việc bổ sung quy định nêu trên trong Bộ luật Tố tụng hình sự là cần thiết, đồng thời giải quyết khó khăn, vướng mắc cấp bách trong hoạt động điều tra hình sự do diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 từ địa bàn cấp cơ sở.
2. Nội dung sửa đổi để khắc phục những khó khăn, vướng mắc do tác động của tình hình dịch bệnh Covid-19
Nội dung này Luật đã bổ sung căn cứ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” vào khoản 1 Điều 148 để tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, khoản 1 Điều 229 để tạm đình chỉ điều tra và khoản 1 Điều 247 để tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố. Nội dung cụ thể của từng khoản như sau:
- Bổ sung điểm c vào sau điểm b khoản 1 Điều 148 như sau:
“c) Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh mà không thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
- Bổ sung điểm d vào sau điểm c khoản 1 Điều 229 như sau:
“d) Khi không thể kết thúc điều tra vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh nhưng đã hết thời hạn điều tra.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
- Bổ sung điểm d vào sau điểm c khoản 1 Điều 247 như sau:
“d) Khi không thể tiến hành các hoạt động tố tụng để quyết định việc truy tố vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh nhưng đã hết thời hạn quyết định việc truy tố.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ khác có liên quan quy định việc phối hợp thực hiện điểm này”.
Trước tình hình thiên tai lũ lụt nghiêm trọng xảy ra ở một số địa phương thời gian qua và diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19 hiện nay, nhất là trong bối cảnh thực hiện triệt để việc giãn cách xã hội thì việc khởi tố, điều tra, truy tố nhiều vụ việc, vụ án hình sự gặp khó khăn, bị trì hoãn do không thể tiến hành được các hoạt động tố tụng, đồng thời nhiều vụ án đang gặp khó khăn, vướng mắc. Trong khi đó, khoản 1 Điều 148, khoản 1 Điều 229 và khoản 1 Điều 247 BLTTHS không có quy định cho phép tạm đình chỉ trong trường hợp “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”. Điều này dẫn đến nhiều vụ án, vụ việc không có cách giải quyết theo đúng quy định của pháp luật. Vì thế việc sửa đổi, bổ sung những điều, khoản nêu trên đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm; tránh được việc để xảy ra oan, sai; bỏ lọt tội phạm, người phạm tội. Đồng thời, để đảm bảo việc áp dụng các căn cứ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” trong thực tiễn để tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, tạm đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố được chặt chẽ, thống nhất, tránh lạm dụng trong quá trình thực hiện thì Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự đã quy định giao Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng các cơ quan khác có liên quan ban hành thông tư liên tịch để quy định chi tiết việc tạm đình chỉ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”. Theo đó Thông tư sẽ quy định khi nào thì áp dụng căn cứ để tạm đình chỉ “Vì lý do thiên tai” khi nào thì được áp dụng căn cứ tạm đình chỉ “Vì lý do dịch bệnh”. Bên cạnh đó cũng quy định trách nhiệm chặt chẽ của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng khi quyết định áp dụng căn cứ tạm đình chỉ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”./.
Tác giả bài viết: Đoàn Thị Thanh Phòng Tham mưu
Thống kê truy cập
- Đang truy cập74
- Máy chủ tìm kiếm2
- Khách viếng thăm72
- Hôm nay63,040
- Tháng hiện tại3,390,803
- Tổng lượt truy cập106,998,680
